Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Nelerdir? Tedavisi
EN yaygın hastalıklar bel soğukluğu, frengi (sifiliz),trikomoniyaz, klamidya, HPV, HIV (AIDS) herpes simpleks (HSV) ve hepatit B'dir.
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBH) korunma olmadan girilen cinsel ilişkide vücut salgıları ile hasta kişiden sağlıklı kişilere bulaşan hastalıklardır.
Nadiren kan nakli, ameliyat, diş çekimi vb. cerrahi operasyonlardan da kaynaklanan cinsel yolla bulaşan hastalıklar hasta anneden doğum anında bebeğe de geçebilmektedir. Cinsel ilişki ile bulaşan hastalıkların dünya üzerinde görülme sıklığı her geçen gün artmaktadır.
Yayılma nedenlerinin başında ise korunmasız cinsel ilişki ve cinsel eş sayısındaki artış gelir. Prezervatif harici korunma yöntemlerinin tercih edilmesi ve antibiyotik direnci de yayılım sıklığının artmasına neden olmaktadır.
Cinsel ilişki ile bulaşan parazit, virüs ve bakterilerin sayısı 30'dan fazladır; 8'i yaygın olarak görülür. En yaygın cinsel bulaş hastalıkları bel soğukluğu, frengi (sifiliz),trikomoniyaz, klamidya, HPV, HIV (AIDS),herpes simpleks (HSV) ve hepatit B'dir.
Okuyacaklarınız
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Nelerdir ?
Korunmasız girilen cinsel ilişkilerde salgılar yoluyla (tükürük dahil) bulaşan hastalıklar şunlardır:
- Siğil (Genital kondilom, HPV)
- AIDS (HIV enfeksiyonu)
- Bel soğukluğu (Gonore)
- Frengi (Sifiliz)
- Üretrit (Üreaplazma, Mikoplazma Klamidya enfeksiyonları)
- Genital uçuk (Herpes simpleks enfeksiyonu)
- Hepatit (B ve C)
- Trikomonas Vaginalis enfeksiyonu
- Şankroid (Yumuşak çıban)
- Donovanoz (Granüloma Inguinale)
- Molluskum Kontagiosum.
Virüs, bakteri ve mantarlardan kaynaklanan cinsel yolla bulaşan hastalıklar kişinin bünyesine göre farklı belirtiler gösterebilir. Tedavi edilmeyen bu hastalıklar kronik hale gelip tekrarlayan enfeksiyonlara neden olabileceği gibi HIV gibi ciddi sağlık sorunlarına da yol açabilirler.
Çok eşliliğin azaltılmaması ise tekrarlı enfeksiyon bulaşını artırarak toplum sağlığı için tehdit oluşturabilir. Bu hastalıklardan korunmak için kondom kullanımı büyük önem taşır.
Erkeklerde En Sık Görülen Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar
Genel sağlık durumunu tehdit edecek rahatsızlıklara dönüşebilen cinsel yolla bulaşan hastalıklardan erkeklerde sık görülenler şunlardır:
- HIV: Ateş, döküntü, boğazda ağrı şeklinde semptomlar ortaya çıkar. Şişmiş lenf düğümleri ile kendini belli eden HIV’de hastalığın etkin tedavi edilememesi durumunda ciddi enfeksiyonlar ve kanser oluşumu meydana gelebilir.
- Bel soğukluğu: İdrar yaparken yanmaya, peniste yeşil veya sarımsı akıntıya neden olur. Testis ağrısı yapar. Tedavi edilmeyen bel soğukluğu erkeklerde kısırlık nedenidir.
- HPV: Penis çevresinde kaşıntı ile kendini belli eder. Enfekte olan bölgede karnabahar şeklindeki siğiller oluşur.
- Hepatit B ve C: Karaciğerde hasar ve hücre iltihabına neden olur. İlerleyen dönemde karaciğer kanseri ve siroz gibi hastalıklara neden olabilir.
- Herpes Simpleks (uçuk): Kaşıntı, ağrı, içi sıvı dolu kırmızımsı yumru ya da ülser şeklinde kendini belli eder. Bir süre sonra üstü kabuklaşır.
- Klamidya: İdrar çıkışı esnasında alt karın bölgesinde ağrı ile kendini belli eder. Penis akıntısı izlenir.
- Üreaplazma: İdrar kanalı iltihabı nedenidir. Akıntıya ve prostat enfeksiyonuna neden olabilir. Sperm sayını ve kalitesini olumsuz etkileyerek çocuk sahibi olmayı zorlaştırabilir.
- Trikomoniyaz: Peniste akıntı ve kaşıntıya neden olur. İdrar yaparken ağrı hissedilir.
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıkların Belirtileri Nelerdir ?
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar her erkekte farklı belirtilerle ortaya çıkabilir. Farklı belirtilerin bir arada görülmesi de mümkündür. Erkeklerde cinsel yolla bulaşan hastalıkların belirtileri şöyledir:
- Genital bölge siğilleri
- Ciltte döküntüler
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Ateş
- Kas ve eklemlerde ağrı
- Bulantı ve kusma
- İdrar yaparken yanma ve ağrı
- Baş ağrısı
- İshal
- Testislerde ağrı ve şişme
- Peniste akıntı.
Cinsel ilişki sonrasında ortaya çıkan bu belirtilerin dikkatle izlenmesi ve erken dönemde tedavi edilmesi çok önemlidir.
Tedavi edilmeyen cinsel yolla bulaşan hastalıklar uzun vadede kısırlık, siroz, kanser gibi ciddi sağlık problemlerine neden olabilir.
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıkların Tanısı İçin Hangi Testler Yapılır ?
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların tanısı için erkekler ürolog/androlog, kadınlar ise kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından incelenmelidir. Çeşitli semptomların oluştuğu erkeklerde idrar yolundan alınacak olan sürüntü kültürü ile mikroorganizma araştırması yapılır.
Gerekli olması halinde prostat sıvısının mikroskobik incelenmesi ve rektal muayene istenebilir. Virüs kaynaklı cinsel bulaş hastalıklarında tanı için kan testi istenir, antijen ve antikorlar incelenir.
Genel olarak cinsel yolla bulaşan hastalıklar klinik belirti vermekte yetersiz kalabilir. Bu yüzden tarama testi yapılması önemlidir.
Cinsel yolla bulaşan hastalıklarda kullanılan tarama testleri;
- HIV Combo/Duo
- Anti-HCV (Hepatit C)
- Üreaplasma ve Mikoplazma
- VDRL –TPHA
- Klamidya Antijen
- HBsAG (Hepatit B)
- HSV Tip 2 IGG ve IGM
- Multipleks PCR testi şeklinde sıralanabilir.
Multipleks PCR testi 10 etkenin birden araştırıldığı geniş kapsamlı bir tarama testi olarak tedavide zaman kazanılmasına yardımcı olur.
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıkların Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?
Cinsel yolla bulaşan hastalıklarda kullanılacak tedavi yöntemi tanıya göre değişir. Cinsel ilişki ile bulaşan hastalıklarda ilaç tedavisi kullanılır. Yöntemler şöyledir:
- Antibiyotik tedavisi: Frengi, klamidya, bel soğukluğu gibi bakteriyel kaynaklı hastalıklarda kullanılır. Etken bakteriye uygun antibiyotik kullanımı ile bu hastalıklar tedavi edilebilir.
- Antiparazitik ilaç tedavisi: Parazitlerden kaynaklanan trikomoniyaz gibi enfeksiyonlarda antiparazitik ilaçlar kullanılarak hastalık tedavi edilebilir.
- Antiviral ilaç tedavisi: HPV, Herpes, HIV gibi viral kaynaklı enfeksiyonlarda antiviral ilaçlardan faydalanılır. Bu hastalıklar tamamen iyileştirilemese de enfeksiyonun kontrol altında tutularak ilerlemesi engellenir.
Tedavide partnerlerin birlikte değerlendirilmesi enfeksiyonun tekrarlamaması ve yayılmaması açısından büyük önem taşır.
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Hayati Risk Oluşturur Mu ?
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar tedavi edilmediği takdirde birçok sağlık sorununa neden olabilir.
Üretrit, bel soğukluğu teşhisi koyulan erkeklerin tedavi edilmemesi sperm kanallarının enfekte olması ve tıkanması gibi sorunlara yol açabilir. Bu tıkanıklık azospermi nedenidir. Hepatit enfeksiyonu ise karaciğer yetmezliğine kadar uzanan sağlık sorunlarına neden olabilir.
Tedavi edilmeyen HIV bağışıklık sistemini çökerterek birçok hastalığa davetiye çıkarabilir. HPV’nin bazı türleri peniste lezyonlara neden olabilir. Bu nedenle;
- Korunma olmadan cinsel ilişkiye girenler,
- Önceden cinsel yolla bulaşan hastalık geçirmiş kişiler,
- Cinsel açıdan aktif olan kişiler,
- Genital bölgede belirtisi olan kişiler,
- Çok partnerli kişiler,
- Ortak enjektör kullananlar (uyuşturucu vs. için) risk grubunda olduklarını unutmamalı, cinsel hastalıklara karşı dikkatli olmalıdır.
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklardan Korunma Yolları
Cinsel hastalıklardan korunmanın en etkili, güvenli ve maliyetsiz yöntemi tek eşliliktir. Bunun dışında cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak için yapılması gerekenler şöyle sıralanabilir:
- Cinsel ilişkinin başından sonuna kadar prezervatif kullanmak,
- Hepatit B ve HPV aşısı yaptırmak,
- Düzenli ürolojik muayene,
- Vücut bütünlüğünü bozmak ihtimali olan dövme, tıraş vb. gibi durumlarda güvenli yerlerin tercih edilmesi.
